ISO 10004:2018
مدیریت کیفیت-رضایت مشتری
Quality management — Customer satisfaction
یکی از عوامل کلیدی موفقیت سازمانها رضایت مشتری از سازمان و محصولات و خدمات آن است. بنابراین، پایش و اندازهگیری و تحلیل رضایت مشتری ضروری است.
استانداردISO 10004 راهنمایی هایی برای تعریف و اجرای فرآیندها برای نظارت و سنجش رضایت مشتری ارائه میدهد. این استاندارد برای استفاده هر سازمان بدون در نظر گرفتن نوع یا اندازه آن، یا محصولات و خدماتی که آن ارائه میدهد، در نظر گرفته شدهاست.
تمرکز این استاندارد بر روی مشتریان خارجی سازمان است.در این استاندارد، عبارت “محصول“ و “خدمات“ به خروجیهای یک سازمان که برای آن مورد نیاز است و یا مورد نیاز مشتری است اشاره دارد.

گواهینامه ISO 10004 چیست؟
گواهینامه ISO 10004 یک استاندارد بین المللی است که راهنماییهایی را برای پیادهسازی و مدیریت سیستمهای مدیریت رضایت مشتری ارائه میدهد. این استاندارد به سازمانها کمک میکند تا:
- نیازها و انتظارات مشتریان خود را شناسایی و درک کنند
- سیستمهایی را برای جمعآوری و تحلیل بازخورد مشتریان ایجاد کنند
- از بازخورد مشتریان برای بهبود محصولات، خدمات و فرآیندهای خود استفاده کنند
گواهینامه ISO 10004 برای سازمانهای هر اندازه و در هر صنعتی مناسب است. این گواهینامه میتواند به سازمانها کمک کند تا:
- رضایت مشتریان خود را افزایش دهند
- روابط خود را با مشتریان بهبود بخشند
- بهبود عملکرد مالی خود را تجربه کنند
استاندارد ISO 10004 شامل 8 بند است که عبارتند از:
- دامنه کاربرد
- اصطلاحات و تعاریف
- سیستم مدیریت رضایت مشتری
- جمعآوری و تحلیل بازخورد مشتری
- استفاده از بازخورد مشتری برای بهبود
- برنامهریزی و مدیریت تغییر
- ارزیابی عملکرد
- بهبود مستمر
برای دریافت گواهینامه ISO 10004، سازمانها باید توسط یک شرکت معتبر گواهیدهنده ارزیابی شوند. این ارزیابی شامل بررسی مستندات سازمان، مصاحبه با کارکنان و بررسی شکایات مشتریان است.
در اینجا چند نکته برای دریافت گواهینامه ISO 10004 آورده شده است:
- یک تیم رهبری برای استقرار سیستم مدیریت رضایت مشتری تشکیل دهید. این تیم باید از نمایندگان مختلف سازمان تشکیل شود تا اطمینان حاصل شود که سیستم مدیریت رضایت مشتری با نیازهای همه ذینفعان سازگار است.
- از یک مشاور متخصص و با تجربه در زمینه استقرار سیستم مدیریتی ISO 10004 کمک بگیرید. یک مشاور با تجربه میتواند به شما کمک کند تا فرآیند استقرار سیستم مدیریت رضایت مشتری را به طور موثر و کارآمد انجام دهید.
دریافت گواهینامه ISO 10004 میتواند یک سرمایهگذاری ارزشمند برای سازمانها باشد. این گواهینامه میتواند به سازمانها کمک کند تا رضایت مشتریان خود را افزایش دهند،
روابط خود را با مشتریان بهبود بخشند و بهبود عملکرد مالی خود را تجربه کنند.
کاربرد گواهینامه ISO10004 در صنایع مختلف چیست؟
گواهینامه ISO 10004 یک استاندارد بین المللی است که راهنماییهایی را برای پیادهسازی و مدیریت سیستمهای مدیریت رضایت مشتری ارائه میدهد. این استاندارد برای سازمانهای هر اندازه و در هر صنعتی مناسب است.
در ادامه، به کاربرد گواهینامه ISO 10004 در برخی از صنایع مختلف اشاره شده است:
صنعت خدمات
در صنعت خدمات، رضایت مشتریان نقشی اساسی در موفقیت سازمانها ایفا میکند. سازمانهای ارائهدهنده خدمات مانند هتلها، رستورانها، شرکتهای هواپیمایی و بانکها میتوانند از گواهینامه ISO 10004 برای بهبود رضایت مشتریان خود استفاده کنند.
صنعت تولید
در صنعت تولید، سازمانها باید به نیازهای و انتظارات مشتریان خود توجه ویژهای داشته باشند. گواهینامه ISO 10004 میتواند به سازمانهای تولیدی کمک کند تا نیازها و انتظارات مشتریان خود را شناسایی و درک کنند و از بازخورد مشتریان برای بهبود محصولات و خدمات خود استفاده کنند.
صنعت دولتی
سازمانهای دولتی نیز باید به رضایت مشتریان خود اهمیت دهند. گواهینامه ISO 10004 میتواند به سازمانهای دولتی کمک کند تا رضایت شهروندان و ذینفعان خود را افزایش دهند.
سایر صنایع
گواهینامه ISO 10004 برای سازمانهای فعال در سایر صنایع مانند صنایع نفت و گاز، صنایع معدنی، صنایع دارویی و صنایع فناوری اطلاعات نیز کاربرد دارد.
در اینجا برخی از مزایای کاربرد گواهینامه ISO 10004 در صنایع مختلف آورده شده است:
- افزایش رضایت مشتریان
- بهبود روابط با مشتریان
- بهبود عملکرد مالی
- کاهش هزینهها
- بهبود بهرهوری
- بهبود کیفیت محصولات و خدمات
- بهبود فرآیندهای کسب و کار
به طور کلی، گواهینامه ISO 10004 یک ابزار ارزشمند برای سازمانهای هر اندازه و در هر صنعتی است. این گواهینامه میتواند به سازمانها کمک کند تا رضایت مشتریان خود را افزایش دهند و عملکرد خود را بهبود بخشند.
مراحل استقرار الزامات استاندارد ISO 10004 و اخذ این گواهینامه چیست؟
مراحل استقرار الزامات استاندارد ISO 10004 عبارتند از:
مرحله 1: برنامهریزی
در این مرحله، سازمان باید یک برنامه برای استقرار سیستم مدیریت رضایت مشتری (QMS) ایجاد کند. این برنامه باید شامل موارد زیر باشد:
- اهداف و انتظارات از سیستم QMS
- منابع مورد نیاز برای استقرار سیستم QMS
- جدول زمانی برای استقرار سیستم QMS
مرحله 2: شناسایی و درک نیازها و انتظارات مشتریان
در این مرحله، سازمان باید نیازها و انتظارات مشتریان خود را شناسایی و درک کند. این کار میتواند از طریق روشهای مختلفی مانند نظرسنجی، مصاحبه و تجزیه و تحلیل دادههای فروش انجام شود.
مرحله 3: جمعآوری و تحلیل بازخورد مشتری
در این مرحله، سازمان باید بازخورد مشتریان خود را جمعآوری و تحلیل کند. این بازخورد میتواند از طریق روشهای مختلفی مانند نظرسنجی، مصاحبه، شکایات و تجزیه و تحلیل رسانههای اجتماعی جمعآوری شود.
مرحله 4: استفاده از بازخورد مشتری برای بهبود
در این مرحله، سازمان باید از بازخورد مشتری برای بهبود محصولات، خدمات و فرآیندهای خود استفاده کند. این کار میتواند از طریق روشهای مختلفی مانند بهبود کیفیت، کاهش هزینهها و افزایش رضایت مشتری انجام شود.
مرحله 5: ارزیابی عملکرد
در این مرحله، سازمان باید عملکرد سیستم QMS خود را ارزیابی کند. این ارزیابی میتواند از طریق روشهای مختلفی مانند بازرسی داخلی، ممیزی خارجی و نظرسنجی مشتری انجام شود.
مرحله 6: بهبود مستمر
در این مرحله، سازمان باید سیستم QMS خود را به طور مستمر بهبود بخشد. این بهبود میتواند از طریق شناسایی و اجرای فرصتهای بهبود انجام شود.
پیادهسازی سیستم مدیریت رضایت مشتری یک فرآیند پیچیده است که نیاز به مشارکت و همکاری همه کارکنان سازمان دارد. سازمانهایی که میخواهند به موفقیت دست یابند، باید این فرآیند را با دقت و توجه دنبال کنند.
در اینجا چند نکته برای استقرار موفق سیستم مدیریت رضایت مشتری آورده شده است:
- مدیریت ارشد باید از اهمیت رضایت مشتری آگاه باشد و از استقرار سیستم QMS حمایت کند.
- سازمان باید یک تیم رهبری برای استقرار سیستم QMS تشکیل دهد.
- سازمان باید از یک مشاور یا متخصص با تجربه در زمینه سیستمهای مدیریت رضایت مشتری کمک بگیرد.
- سازمان باید یک برنامه زمانبندی واقعبینانه برای استقرار سیستم QMS ایجاد کند.
- سازمان باید به طور منظم عملکرد سیستم QMS خود را ارزیابی کند.
با پیروی از این نکات، سازمانها میتوانند از استقرار سیستم مدیریت رضایت مشتری به بهترین نحو استفاده کنند و رضایت مشتریان خود را افزایش دهند.
هزینه استقرار الزامات و اخذ گواهینامه ISO 10004 چیست؟
هزینه استقرار الزامات و اخذ گواهینامه ISO 10004 به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:
- اندازه سازمان
- پیچیدگی سیستم مدیریت رضایت مشتری
- میزان مشارکت مشاور در فرایند استقرار سیستم در سازمان
- اعتبار شرکت ارزیابی کننده
در ادامه، به برخی از هزینههای استقرار الزامات و اخذ گواهینامه ISO 10004 اشاره شده است:
هزینه مشاوره، آموزش کارکنان، مستند سازی، ممیزی داخلی، ممیزی خارجی توسط شرکت گواهی دهنده
زیر سازهای مورد نیاز برای اخذ گواهینامه ایزو 10004 چیست؟
زیرساختهای مورد نیاز برای اخذ گواهینامه ایزو 10004 عبارتند از:
- مدیریت ارشد: مدیریت ارشد باید از اهمیت رضایت مشتری آگاه باشد و از استقرار سیستم مدیریت رضایت مشتری حمایت کند.
- تیم رهبری: سازمان باید یک تیم رهبری برای استقرار سیستم مدیریت رضایت مشتری تشکیل دهد. این تیم باید از نمایندگان مختلف سازمان تشکیل شود تا اطمینان حاصل شود که سیستم مدیریت رضایت مشتری با نیازهای همه ذینفعان سازگار است.
- مستندسازی: سازمان باید یک سیستم مستندسازی برای سیستم مدیریت رضایت مشتری ایجاد کند. این مستندات باید شامل سیاستها، فرآیندها، دستورالعملها و سایر اسناد مرتبط باشد.
- آموزش کارکنان: سازمان باید کارکنان خود را در مورد سیستم مدیریت رضایت مشتری، آموزش دهد. این آموزش باید شامل مفاهیم کلیدی سیستم مدیریت رضایت مشتری، نحوه جمعآوری و تحلیل بازخورد مشتری و نحوه استفاده از بازخورد مشتری برای بهبود محصولات، خدمات و فرآیندها باشد.
- ممیزی داخلی: سازمان باید یک برنامه ممیزی داخلی برای سیستم مدیریت رضایت مشتری ایجاد کند. این ممیزی توسط مشاوران استقرار دهنده الزامات استاندارد انجام میگیرد. هدف اصلی انجام ممیزی داخلی، شناسایی و رفع عدم انطباقهای احتمالی با استاندارد ISO 10004 است.
در اینجا برخی از جزئیات بیشتر در مورد هر یک از زیرساختهای مورد نیاز آورده شده است:
مدیریت ارشد
مدیریت ارشد باید از اهمیت رضایت مشتری آگاه باشد و از استقرار سیستم مدیریت رضایت مشتری حمایت کند. مدیریت ارشد باید اهداف و انتظارات خود را از سیستم مدیریت رضایت مشتری روشن کند. همچنین، مدیریت ارشد باید منابع لازم را برای استقرار سیستم مدیریت رضایت مشتری فراهم کند.
تیم رهبری
تیم رهبری باید از نمایندگان مختلف سازمان تشکیل شود تا اطمینان حاصل شود که سیستم مدیریت رضایت مشتری با نیازهای همه ذینفعان سازگار است. تیم رهبری باید مسئولیت استقرار سیستم مدیریت رضایت مشتری را بر عهده داشته باشد.
مستندسازی
سازمان باید یک سیستم مستندسازی برای سیستم مدیریت رضایت مشتری ایجاد کند. این مستندات باید شامل سیاستها، فرآیندها، دستورالعملها و سایر اسناد مرتبط باشد. مستندات باید واضح، مختصر و قابل فهم باشند.
آموزش کارکنان
سازمان باید کارکنان خود را در مورد سیستم مدیریت رضایت مشتری آموزش دهد. این آموزش باید شامل مفاهیم کلیدی سیستم مدیریت رضایت مشتری، نحوه جمعآوری و تحلیل بازخورد مشتری و نحوه استفاده از بازخورد مشتری برای بهبود محصولات، خدمات و فرآیندها باشد. آموزش کارکنان باید به طور منظم تکرار شود تا اطمینان حاصل شود که کارکنان از آخرین تغییرات در سیستم مدیریت رضایت مشتری آگاه هستند.
ممیزی داخلی
سازمان باید یک برنامه ممیزی داخلی برای سیستم مدیریت رضایت مشتری ایجاد کند. این ممیزیها باید به شناسایی و رفع عدم انطباقهای احتمالی با استاندارد ISO 10004 کمک کنند. ممیزیهای داخلی باید توسط یک تیم ممیزی مستقل انجام شود.
سازمانها باید این زیرساختها را قبل از شروع فرآیند استقرار سیستم مدیریت رضایت مشتری ایجاد کنند. این زیرساختها به سازمانها کمک میکند تا فرآیند استقرار را به طور موثر و کارآمد انجام دهند.
با ایجاد این زیرساختها، سازمانها میتوانند فرآیند استقرار سیستم مدیریت رضایت مشتری را با موفقیت انجام دهند و گواهینامه ایزو 10004 را دریافت کنند.
منافع و نتایج مورد انتظار پس از اجرای پروژه استقرار استاندارد
پس از تحقق اهداف پروژه ، انتظار مي رود نتايج زير در مجموعه سازمان حاصل گردد:
شناسایی ویژگی هایی از محصولات و خدمات که مشتری به آنها ارزش می دهد
شناسایی فرصتها برای بهبود
پیشبرد منافع تجاری سازمان
افزایش اعتماد مشتریان