ISO 29001:2020

سیستم های مدیریت کیفیت در صنایع نفت، پتروشیمی و گاز طبیعی

الزامات برای سازمان های عرضه کننده محصول و خدمات

petrochemical and natural gas industries(Sector-specific quality management systems) Requirements for product and service supply

موسسه نفت آمريكا (API) و سازمان جهاني استانداردسازي (ISO) با همكاري يكديگر سري استانداردهاي بين‌المللي براي صنايع نفت و پتروشيمي تدوين كرده‌اند.

اين استاندارد در برگيرنده سيستم مديريت كيفيت ويژه براي صنايع فوق بوده و الزامات آن براي سازمان‌هاي فعال در توليد و ارائه خدمات وابسته قابل کاربرد مي‌باشد. ISO29001:2020 بر اساس استاندارد بين‌المللي ISO9001:2015 بنا شده است و علاوه بر الزامات اين استاندارد يك سري از الزامات تکميلي را در برخواهد داشت كه جهت صنايع نفت, گاز و پتروشيمي موثر خواهد بود.

با توجه به نیاز خاص این نوع صنایع در توانمند سازی و تکرار پذیری فرآیندهای موثر در مشخصه های عملکردی محصول و تعادل این فرآیندها با شرایط محیطی سازمان، استاندارد ISO 29001 تاکیدی مضاعف بر اهم موضوعات مطرح در این نوع سازمان ها نموده است.برخی از موضوعات مورد تاکید این استاندارد به شرح زیر می باشد :

  • توجه به مشخصه های فنی در کلیه مراحل پدیدآوری محصول
  • ثبت دانش فنی در مراحل طراحی
  • توجه به گسترده زنجیره عرضه
  • نظم و نظافت محیط کار

گواهینامه ISO 29001 چیست؟

گواهینامه ISO 29001 یک استاندارد بین‌المللی برای سیستم مدیریت کیفیت (QMS) در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی است.

گواهینامه ISO 29001 به سازمان‌ها کمک می‌کند تا محصولات و خدمات با کیفیت بالاتری تولید کنند، رضایت مشتری را افزایش دهند و در بازار رقابتی صنایع نفت، گاز و پتروشیمی، رقابت‌پذیرتر شوند.

سازمان‌هایی که می‌توانند گواهینامه ISO 29001 را دریافت کنند عبارتند از:

  • شرکت‌های نفتی
  • شرکت‌های گازی
  • شرکت‌های پتروشیمی
  • شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات به صنایع نفت، گاز و پتروشیمی

کاربرد استاندارد ISO 29001 در صنایع چیست؟

استاندارد ISO 29001 در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی کاربردهای مختلفی دارد. برای درک اهمیت اخذ ایزو در زیر به کاربردهای این استاندارد اشاره میکنیم:

  • ارتقای کیفیت محصولات و خدمات
  • افزایش رضایت مشتری
  • کاهش هزینه‌ها
  • افزایش رقابت‌پذیری
  • دسترسی به بازارهای جدید

ارتقای کیفیت محصولات و خدمات

استاندارد ISO 29001 به سازمان‌ها کمک می‌کند تا محصولات و خدمات با کیفیت بالاتری تولید کنند. این امر از طریق بهبود فرآیندهای تولید، کاهش ضایعات و بهبود کنترل کیفیت حاصل می‌شود.

افزایش رضایت مشتری

رضایت مشتری یکی از مهم‌ترین اهداف هر سازمانی است. استاندارد ISO 29001 به سازمان‌ها کمک می‌کند تا رضایت مشتری خود را افزایش دهند. این امر از طریق بهبود ارتباط با مشتریان، پاسخگویی سریع تر به نیازهای مشتریان و رفع شکایات مشتریان حاصل می‌شود.

کاهش هزینه‌ها

پیاده‌سازی سیستم مدیریت کیفیت مبتنی بر استاندارد ISO 29001 می‌تواند به کاهش هزینه‌ها کمک کند. این امر از طریق بهبود بهره‌وری، کاهش ضایعات و بهبود ارتباط با مشتریان حاصل می‌شود.

افزایش رقابت‌پذیری

رقابت در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی بسیار شدید است. سازمان هایی که بتوانند محصولات و خدمات با کیفیت بالاتری با هزینه کمتری تولید کنند، در این رقابت موفق تر خواهند بود. استاندارد ISO 29001 به سازمان ها کمک می کند تا در بازار رقابتی صنایع نفت، گاز و پتروشیمی، رقابت پذیرتر شوند.

دسترسی به بازارهای جدید

بسیاری از شرکت‌های نفتی، گازی و پتروشیمی، اخذ گواهینامه ISO 29001 را به عنوان یک شرط برای همکاری با خود تعیین می کنند. این امر به سازمان ها کمک می کند تا به بازارهای جدید دسترسی پیدا کنند.

در مجموع، استاندارد ISO 29001 می تواند به سازمان های فعال در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی کمک کند تا کیفیت محصولات و خدمات خود را بهبود بخشند، رضایت مشتری را افزایش دهند، هزینه ها را کاهش دهند، رقابت پذیری خود را بهبود بخشند و به بازارهای جدید دسترسی پیدا کنند.

مراحل استقرار الزامات استاندارد ISO 29001 و اخذ این گواهینامه بین المللی چیست؟

مراحل استقرار الزامات ISO 29001 به شرح زیر است:

مرحله 1: برنامه ریزی

در این مرحله، سازمان باید برنامه ریزی اولیه برای استقرار سیستم مدیریت کیفیت مبتنی بر ISO 29001 را انجام دهد. این برنامه باید شامل موارد زیر باشد:

  • تعیین اهداف و انتظارات سازمان از استقرار سیستم مدیریت کیفیت
  • تعیین محدوده سیستم مدیریت کیفیت
  • تعیین منابع مورد نیاز برای استقرار سیستم مدیریت کیفیت
  • برنامه ریزی برای آموزش کارکنان
  • برنامه ریزی برای ارتباطات با ذینفعان

مرحله 2: ایجاد سیستم مدیریت کیفیت

در این مرحله، سازمان باید سیستم مدیریت کیفیت خود را ایجاد کند. این سیستم باید شامل موارد زیر باشد:

  • سیاست های کیفیت
  • اهداف کیفیت
  • فرآیندهای سیستم مدیریت کیفیت
  • دستورالعمل های اجرایی
  • فرم ها و مدارک

مرحله 3: مستندسازی سیستم مدیریت کیفیت

در این مرحله، سازمان باید سیستم مدیریت کیفیت خود را مستند کند. این مستندات باید شامل موارد زیر باشد:

  • سیاست های کیفیت
  • اهداف کیفیت
  • فرآیندهای سیستم مدیریت کیفیت
  • دستورالعمل های اجرایی
  • فرم ها و مدارک

مرحله 4: آموزش کارکنان

در این مرحله، سازمان باید کارکنان خود را در مورد الزامات سیستم مدیریت کیفیت آموزش دهد. این آموزش باید به کارکنان کمک کند تا بتوانند در سیستم مدیریت کیفیت مشارکت کنند و از آن پیروی کنند.

مرحله 5: ارزیابی داخلی سیستم مدیریت کیفیت

در این مرحله، سازمان باید سیستم مدیریت کیفیت خود را ارزیابی داخلی کند. این ارزیابی برای اطمینان از اینکه سیستم مطابق با الزامات ISO 29001 است، انجام می شود.

مرحله 6: ممیزی خارجی توسط سازمان گواهی دهنده

در این مرحله، سازمان باید توسط یک سازمان گواهی دهنده معتبر مورد ارزیابی مجدد قرار گیرد. در صورت موفقیت در ارزیابی مجدد، سازمان گواهینامه ISO 29001 را دریافت می کند.

هزینه استقرار الزامات ISO 29001 و اخذ گواهینامه این استاندارد چقدر است؟

هزینه استقرار الزامات استاندارد ISO 29001 به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:

  • اندازه و پیچیدگی سازمان
  • میزان نیاز به آموزش کارکنان
  • میزان نیاز به مستندسازی سیستم مدیریت کیفیت
  • انتخاب سازمان گواهی دهنده

در ادامه به توضیح هر یک از این عوامل می پردازیم:

اندازه و پیچیدگی سازمان

اندازه و پیچیدگی سازمان یکی از مهم ترین عوامل موثر بر هزینه استقرار الزامات ISO 29001 است. سازمان های بزرگ معمولاً دارای فرآیندهای پیچیده تری هستند و نیاز به آموزش و مستندسازی بیشتری دارند. بنابراین، هزینه استقرار الزامات ISO 29001 برای سازمان های بزرگ بیشتر است.

میزان نیاز به آموزش کارکنان

میزان نیاز به آموزش کارکنان نیز یکی از عوامل موثر بر هزینه استقرار الزامات ISO 29001 است. کارکنان سازمان باید در مورد الزامات سیستم مدیریت کیفیت آموزش ببینند تا بتوانند در سیستم مشارکت کنند و از آن پیروی کنند. بنابراین، سازمان هایی که نیاز به آموزش بیشتری برای کارکنان خود دارند، هزینه بیشتری برای استقرار الزامات ISO 29001 متحمل می شوند.

میزان نیاز به مستندسازی سیستم مدیریت کیفیت

میزان نیاز به مستندسازی سیستم مدیریت کیفیت نیز یکی از عوامل موثر بر هزینه استقرار الزامات ISO 29001 است. سازمان هایی که نیاز به مستندسازی بیشتری دارند، هزینه بیشتری برای استقرار الزامات ISO 29001 متحمل می شوند.

انتخاب سازمان گواهی دهنده

سازمان های گواهی دهنده مختلف، هزینه های متفاوتی را برای صدور گواهینامه ISO 29001 دریافت می کنند.

در مجموع، هزینه استقرار الزامات ISO 29001 و اخذ گواهینامه این استاندارد می تواند برای یک سازمان، یک سرمایه گذاری قابل توجه باشد. این در حالیست که، مزایای اخذ گواهینامه ISO 29001، مانند بهبود کیفیت محصولات و خدمات، افزایش رضایت مشتری، کاهش هزینه ها و افزایش رقابت پذیری، می تواند این سرمایه گذاری را جبران کند.

زیرسازهای مورد نیاز برای پیاده سازی الزامات استاندارد ISO 29001 چیست؟

زیرساخت های مورد نیاز برای پیاده سازی الزامات استاندارد ISO 29001 عبارتند از:

  • تعهد مدیریت

تعهد مدیریت بالاترین سطح سازمان، یکی از مهم ترین زیرساخت های مورد نیاز برای پیاده سازی الزامات استاندارد ISO 29001 است. مدیریت باید از اهمیت سیستم مدیریت کیفیت و مزایای آن آگاه باشد و از آن حمایت کند.

  • فرهنگ سازمانی مناسب

فرهنگ سازمانی مناسب، شامل ارزش ها و باورهای مشترکی است که بر اهمیت کیفیت و بهبود مستمر تاکید می کند. این فرهنگ باید در تمام سطوح سازمان وجود داشته باشد و توسط کارکنان پذیرفته شده باشد.

  • منابع کافی

استقرار سیستم مدیریت کیفیت، نیاز به منابع کافی، از جمله زمان، نیروی انسانی و بودجه دارد. مدیریت باید منابع کافی را برای استقرار سیستم مدیریت کیفیت اختصاص دهد.

  • مستندات سیستم مدیریت کیفیت

مستندات سیستم مدیریت کیفیت، شامل سیاست ها، اهداف، فرآیندها، دستورالعمل ها و فرم ها است. این مستندات باید به طور واضح و قابل فهم نوشته شده باشند و در دسترس کارکنان قرار گیرند.

  • آموزش کارکنان

کارکنان باید در مورد الزامات سیستم مدیریت کیفیت و نحوه عملکرد آن آموزش ببینند. این آموزش باید به کارکنان کمک کند تا بتوانند در سیستم مدیریت کیفیت مشارکت کنند و از آن پیروی کنند.

  • ارزیابی داخلی

ارزیابی داخلی، برای اطمینان از اینکه سیستم مدیریت کیفیت مطابق با الزامات استاندارد ISO 29001 است، انجام می شود. این ارزیابی باید به طور منظم و توسط تیم ارزیابی داخلی سازمان انجام شود.

  • ممیزی مجدد توسط سازمان گواهی دهنده

ممیزی مجدد توسط سازمان گواهی دهنده، برای اطمینان از اینکه سیستم مدیریت کیفیت همچنان مطابق با الزامات استاندارد ISO 29001 است، انجام می شود.

در مجموع، زیرساخت های مورد نیاز برای پیاده سازی الزامات استاندارد ISO 29001، شامل موارد زیر است:

  • تعهد مدیریت
  • فرهنگ سازمانی مناسب
  • منابع کافی
  • مستندات سیستم مدیریت کیفیت
  • آموزش کارکنان
  • ارزیابی داخلی
  • ممیزی مجدد توسط سازمان گواهی دهنده

سازمان ها باید این زیرساخت ها را ایجاد کنند تا بتوانند به طور موثر سیستم مدیریت کیفیت خود را پیاده سازی کنند و از مزایای آن بهره مند شوند.

  • تولید کنندگان تجهیزات و مواد مورد استفاده در صنایع نفت ، گاز و پتروشیمی ( زنجیره تامین بالا دستی و پایین دستی )
  • تامین کنندگان تجهیزات ، مواد برای صنایع نفت ، گازپترو شیمی
  • تامین کنندگان خدمات برای صنایع نفت ، گاز و پترو شیمی

منافع و نتایج مورد انتظار پس از اجرای پروژه استقرار استاندارد

پس از تحقق اهداف پروژه ، انتظار مي رود نتايج زير در مجموعه سازمان حاصل گردد:
 

 رشد روزافزون و علاقه مندي به استقرار سيستم هاي مديريتي در صنايع فوق

بالا بودن ميزان سرمايه گذاري در صنايع نفت،‌گاز و پتروشيمي

 افزايش تعداد پروژه های عظيم در صنايع فوق

 ترويج فرهنگ مديريت كيفيت در صنايع فوق