گواهینامه ISO یک سند رسمی است که نشان می‌دهد یک سازمان یا شرکت از استانداردهای ISO خاصی پیروی می‌کند. این گواهینامه‌ها توسط سازمان‌های گواهی‌دهنده صادر میشوند.
دریافت گواهینامه ISO مزایای مختلفی برای سازمان‌ها دارد. از جمله این مزایا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بهبود کیفیت محصولات و خدمات
- افزایش رضایت مشتری
- کاهش هزینه‌ها
- بهبود بهره‌وری
- افزایش فرصت‌های تجاری
امروزه، بسیاری از سازمان‌ها در سراسر جهان برای بهبود عملکرد خود، دریافت گواهینامه ISO را در دستور کار خود قرار داده‌اند.
انواع گواهینامه ایزو
استانداردهای ISO در زمینه‌های مختلفی از جمله مدیریت کیفیت، محیط زیست، ایمنی، بهداشت و امنیت غذایی تدوین شده‌اند. برخی از معروف‌ترین استانداردهای ISO عبارتند از:
- ISO 9001:2015: استاندارد مدیریت کیفیت
- ISO 14001:2015: استاندارد مدیریت زیست‌محیطی
- ISO 45001:2018: استاندارد مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی
- ISO 22000:2018: استاندارد مدیریت ایمنی غذا
- ISO 27001:2013: استاندارد مدیریت امنیت اطلاعات
- ISO 20000:2018: استاندارد مدیریت خدمات فناوری اطلاعات
- ISO 13485:2016: استاندارد مدیریت تجهیزات پزشکی
اعتبار گواهینامه ایزو
گواهینامه ایزو معمولاً برای یک دوره سه ساله صادر می‌شود. در بازه اعتبار گواهینامه 2 بار ممیزی مراقبتی سالیانه توسط شرکت صادر کننده گواهینامه انجام میگیرد. پس از پایان اعتبار گواهینامه، سازمان باید مجدداً برای دریافت گواهینامه اقدام کند.
تقسیم بندی کلی استانداردهای بین المللی ایزو
استانداردهای بین المللی ایزو (ISO) در زمینه‌های مختلفی از جمله مدیریت کیفیت، محیط زیست، ایمنی، بهداشت و امنیت غذایی تدوین شده‌اند. برخی از معروف‌ترین استانداردهای ایزو عبارتند از:
استانداردهای مدیریتی
استانداردهای مدیریتی، مجموعه‌ای از الزامات و دستورالعمل‌ها هستند که برای بهبود عملکرد سازمان‌ها تدوین شده‌اند.
برخی از معروف‌ترین استانداردهای مدیریتی ایزو عبارتند از:
ISO 9001:2015 استاندارد مدیریت کیفیت
ISO 14001:2015 استاندارد مدیریت زیست‌محیطی
ISO 45001:2018 استاندارد مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی
ISO 22000:2018 استاندارد مدیریت ایمنی غذا
ISO 27001:2013 استاندارد مدیریت امنیت اطلاعات
ISO 20000:2018 استاندارد مدیریت خدمات فناوری اطلاعات
ISO 13485:2016 استاندارد مدیریت تجهیزات پزشکی
استانداردهای محصولات و خدمات
استانداردهای محصولات و خدمات، مجموعه‌ای از الزامات و دستورالعمل‌ها هستند که برای اطمینان از کیفیت محصولات و خدمات تدوین شده‌اند. برخی از معروف‌ترین استانداردهای محصولات و خدمات ایزو عبارتند از:
ISO 9000:2015 مجموعه استانداردهای مدیریت کیفیت
ISO 14000:2015 مجموعه استانداردهای مدیریت زیست‌محیطی
ISO 45000:2018 مجموعه استانداردهای مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی
ISO 22000:2018 استاندارد مدیریت ایمنی غذا
ISO 27000:2013 مجموعه استانداردهای مدیریت امنیت اطلاعات
ISO 20000:2018 مجموعه استانداردهای مدیریت خدمات فناوری اطلاعات
ISO 13485:2016 استاندارد مدیریت تجهیزات پزشکی
استانداردهای تخصصی
استانداردهای تخصصی، مجموعه‌ای از الزامات و دستورالعمل‌ها هستند که برای حوزه‌های تخصصی خاص تدوین شده‌اند. برخی از معروف‌ترین استانداردهای تخصصی ایزو عبارتند از:
ISO/IEC17025 استاندارد الزامات عمومی برای صلاحیت آزمایشگاه های آزمون و کالیبراسیون
ISO 31000:2018 استاندارد مدیریت ریسک
ISO 19011:2018 استانداردهای سیستم مدیریت کیفیت و سیستم مدیریت زیست‌محیطی – دستورالعمل‌های ممیزی
ISO 10006:2017 استاندارد مدیریت کیفیت – الزامات رضایت مشتری
ISO 10002:2018 استاندارد مدیریت کیفیت – رسیدگی به شکایات مشتری
ISO 10004:2018 استاندارد مدیریت کیفیت – اندازه‌گیری، تجزیه و تحلیل و بهبود رضایت مشتری
ISO 10012:2015 استاندارد مدیریت کیفیت – اندازه‌گیری، تجزیه و تحلیل و بهبود نتایج اندازه‌گیری
ISO 10013:2015 استاندارد مدیریت کیفیت – مستندات سیستم مدیریت کیفیت
استانداردهای ایزو به طور مداوم در حال بروزرسانی هستند تا با نیازهای روزآمد سازمان‌ها و صنایع سازگار باشند. سازمان بین‌المللی استانداردسازی (ISO) هر پنج سال یک بار، استانداردهای خود را مورد بازنگری قرار می‌دهد و در صورت لزوم، اصلاحات لازم را در آنها اعمال می‌کند.
مراحل اخذ گواهینامه ایزو چیست؟
مراحل اخذ گواهینامه ایزو به شرح زیر است:
انتخاب یک استاندارد ISO مناسب
اولین قدم در اخذ گواهینامه ایزو، انتخاب یک استاندارد مناسب است. استانداردهای ایزو در زمینه‌های مختلفی از جمله مدیریت کیفیت، محیط زیست، ایمنی، بهداشت و امنیت غذایی تدوین شده‌اند. سازمان باید استانداردی را انتخاب کند که با نیازهای خود و حوزه فعالیت خود مطابقت داشته باشد.
ارزیابی اولیه سازمان، توسط یک مشاور
پس از انتخاب استاندارد، سازمان باید توسط یک مشاور متخصص در زمینه آن استاندارد ارزیابی شود. این ارزیابی به منظور تعیین میزان آمادگی سازمان برای پیاده‌سازی استاندارد انجام می‌شود.
پیاده‌سازی سیستم مدیریت مطابق با استاندارد انتخابی
پس از ارزیابی اولیه، سازمان باید نسبت به پیاده‌سازی سیستم مدیریت، مطابق با استاندارد انتخابی اقدام کند. این کار شامل ایجاد مستندات، آموزش کارکنان و ایجاد فرآیندهای لازم است.
ممیزی داخلی
پس از استقرار الزامات استانداردهای مدیریتی ایزو، سازمان متقاضی توسط مشاورین متخصص شرکت بین المللی هیوا وارد مرحله ممیزی داخلی میشوند. این ممیزی برای حصول اطمینان از تطابق الزامات استاندارد با سیستم استقرار یافته در سازمان متقاضی است.
درخواست صدور گواهینامه از یک سازمان گواهی‌دهنده
پس از پیاده‌سازی سیستم مدیریت، سازمان متقاضی، باید از یک سازمان گواهی‌دهنده، درخواست صدور گواهینامه کند.
انجام ممیزی خارجی توسط نهاد صدور گواهینامه
نهاد صدور گواهینامه، یک ممیزی را در سازمان انجام می‌دهد تا اطمینان حاصل کند که سازمان، الزامات استاندارد را رعایت می‌کند. در صورت موفقیت در ممیزی خارجی، گواهینامه ایزو صادر می‌شود. مدت اعتبار این گواهینامه 3 سال میباشد. در بازه اعتبار این گواهینامه، 2 بار ممیزی مراقبتی سالیانه توسط نهاد صادر کننده گواهینامه انجام میگیرد.
ممیزی مجدد
پس از پایان دوره سه ساله، سازمان باید مجدداً برای دریافت گواهینامه اقدام کند. در این مرحله، ممیزی مجدد توسط سازمان گواهی‌دهنده انجام می‌شود.
مراحل استقرار الزامات ایزو چیست؟
مراحل استقرار الزامات ایزو به شرح زیر است:
آگاهی و تعهد مدیریت ارشد
اولین و مهم‌ترین مرحله در استقرار الزامات ایزو، آگاهی و تعهد مدیریت ارشد است. مدیریت ارشد باید از مزایای استقرار الزامات ایزو آگاه باشد و به طور کامل از این کار حمایت کند.
ارزیابی وضعیت فعلی سازمان
گام بعدی، ارزیابی وضعیت فعلی سازمان است. این ارزیابی به منظور شناسایی نقاط قوت و ضعف سازمان در زمینه الزامات ایزو انجام می‌شود.
تدوین برنامه استقرار
پس از ارزیابی وضعیت فعلی سازمان، باید برنامه‌ای برای استقرار الزامات ایزو تدوین شود. این برنامه باید شامل اقدامات لازم، زمان‌بندی و منابع مورد نیاز باشد.
پیاده‌سازی
پس از تدوین برنامه استقرار، باید اقدامات لازم برای پیاده‌سازی الزامات ایزو انجام شود. این اقدامات شامل ایجاد مستندات، آموزش کارکنان و ایجاد فرآیندهای لازم است.
ارزیابی مجدد
پس از پیاده‌سازی الزامات ایزو، باید مجدداً وضعیت سازمان ارزیابی شود. این ارزیابی به منظور اطمینان از رعایت الزامات ایزو انجام می‌شود.
ممیزی داخلی
گام بعدی، انجام ممیزی داخلی است. ممیزی داخلی توسط مشاورین استقرار الزامات استاندارد، انجام می‌شود و به منظور ارزیابی میزان رعایت الزامات ایزو انجام می‌شود.
ممیزی خارجی
پس از ممیزی داخلی، باید از یک سازمان گواهی‌دهنده درخواست ممیزی خارجی شود. ممیزی خارجی توسط یک تیم مستقل انجام می‌شود و به منظور صدور گواهینامه ایزو انجام می‌شود.
اصلاح و بهبود مستمر
پس از صدور گواهینامه ایزو، باید به طور مستمر فرآیندها و سیستم‌های سازمان را ارزیابی و بهبود بخشید. این کار به منظور حفظ اعتبار گواهینامه ایزو انجام می‌شود.
مدارک لازم جهت اخذ گواهی ایزو چیست؟
مدارک لازم جهت اخذ گواهی ایزو به نوع استاندارد ایزو انتخابی و همچنین سازمان گواهی‌دهنده بستگی دارد. با این حال، برخی از مدارک عمومی که معمولاً برای اخذ گواهی ایزو لازم هستند عبارتند از:
- چارت سازمانی
- خط مشی کیفیت
- نظام نامه کیفیت
- مدارک مربوط به فرآیندها و مستندات سیستم مدیریت
- گزارش ممیزی داخلی
در ادامه، به توضیح برخی از این مدارک به طور مختصر می‌پردازیم:
چارت سازمانی
چارت سازمانی، ساختار سازمان را نشان می‌دهد و نشان می‌دهد که مسئولیت‌ها و اختیارات در سازمان چگونه تقسیم‌بندی شده‌اند.
خط مشی کیفیت
خط مشی کیفیت، بیانیه‌ای است که اهداف و ارزش‌های سازمان در زمینه کیفیت را بیان می‌کند.
نظام نامه کیفیت
نظام نامه کیفیت، مجموعه‌ای از دستورالعمل‌ها و الزامات است که به منظور پیاده‌سازی سیستم مدیریت کیفیت در سازمان تدوین می‌شود.
مدارک مربوط به فرآیندها و مستندات سیستم مدیریت
مدارک مربوط به فرآیندها و مستندات سیستم مدیریت، نشان می‌دهند که سازمان فرآیندهای خود را به طور مؤثر مدیریت می‌کند و مستندات لازم را برای پشتیبانی از این فرآیندها تهیه کرده است.
گزارش ممیزی داخلی
گزارش ممیزی داخلی، نشان می‌دهد که سازمان سیستم مدیریت خود را به طور منظم ارزیابی می‌کند و از رعایت الزامات استاندارد اطمینان حاصل می‌کند.
علاوه بر مدارک ذکر شده، ممکن است سازمان گواهی‌دهنده مدارک دیگری نیز از سازمان درخواست کند.