منظور از تغییرات اقلیمی در ISO 9001 چیست؟

در تاریخ 23  فوریه 2024 برابر با 4 اسفند ماه 1402 ، سازمان ISO اصلاحیه ای را در بند 4.1 ایزو 9001 منتشر کرده است که الزامی برای سازمانهاست تا تعیین کنند آیا فعالیتهایشان تاثیری بر روی تغییرات اقلیمی و محیط زیست دارد یا خیر و بتوانند از طریق اصلاحیه این استاندارد، تاثیرات مخربشان را به کمترین حد خود برسانند.

این اصلاحیه همچنین یک یادداشت به بند 4.2 استاندارد iso 9001 اضافه می کند که نشان میدهد طرف های ذینفع مربوطه ممکن است تغییراتی در آب و هوا ایجادکنند، بنابراین باید الزامات مربوط به این بند را اجرا نمایند.

این تغییر بلافاصله پس از انتشارازسمت انجمن بین‌المللی اعتباربخشی  (IAF) اعمال شده و به سازمان‌های صدور گواهی (CB) و نهادهای اعتباربخشی (ABs) ابلاغ خواهد شد.

این اصلاحات نباید با بازنگری فعلی ISO 9001 اشتباه گرفته شود که انتظار می رود در مدت زمان حدود 2 سال منتشر شود و سپس مشمول دوره انتقال معمول 3 ساله خواهد شد.

اگرچه، همانطور که انتظار می رود، نظرات ضد و نقیض زیادی در مورد تغییرات و مکانیسم های ISO 9001 بیان می شود، باید توجه داشت که تأثیر این اصلاحیه در دنیای واقعی برای سازمان‌های دارای گواهی ایزو 9001 چیست؟ به طور خلاصه، باید بتوانید به نشان دهید که به طور خاص تعیین کرده اید که آیا تغییر آب و هوا موضوعی مرتبط با سیستم مدیریت شما است یا خیر و در نهایت باید به این موضوع بپردازیم که تغییر اقلیم چگونه میتواند به یک سیستم مدیریت کیفیت مرتبط باشد؟

برای مثال: رویدادهای آب و هوایی شدید ممکن است بر نیازهای تعمیر و نگهداری زیرساختها تأثیر بگذارد و یا در رابطه با گازهای گلخانه ای، ممکن است مشتریان، الزاماتی را برای کاهش یا حذف گازهای گلخانه ای در ایجاد، استفاده و یا تحویل محصولات و خدمات تعیین کنند و در صورت عدم رعایت این الزامات ناراضی باشند.

تغییرات اقلیمی در کدام ایزوها بررسی میشود؟

ایزو، سازمان بین‌المللی استانداردسازی، مجموعه‌ای از استانداردها را برای کمک به سازمان‌ها در مقابله با تغییرات اقلیمی ارائه می‌دهد. این استانداردها به طور کلی به دو دسته تقسیم می‌شوند:

1. استانداردهای مربوط به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای:

• ISO 14001: این استاندارد چارچوبی برای مدیریت زیست‌محیطی ارائه می‌دهد که سازمان‌ها می‌توانند از آن برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای خود استفاده کنند.
• ISO 14064: این استاندارد به سازمان‌ها در اندازه‌گیری و گزارش انتشار گازهای گلخانه‌ای خود کمک می‌کند.
• ISO 50001: این استاندارد به سازمان‌ها در مدیریت انرژی خود و بهینه‌سازی مصرف انرژی کمک می‌کند که می‌تواند منجر به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای شود.

2. استانداردهای مربوط به سازگاری با تغییرات اقلیمی:

• ISO 14091: این استاندارد به سازمان‌ها در ارزیابی خطرات و آسیب‌پذیری‌های مرتبط با تغییرات اقلیمی کمک می‌کند.
• ISO 14092: این استاندارد به سازمان‌ها در تدوین برنامه‌های سازگاری با تغییرات اقلیمی کمک می‌کند.

علاوه بر این، ایزو در حال توسعه استانداردهای جدیدی در زمینه تغییرات اقلیمی است، مانند:

• ISO 14090: این استاندارد راهنمایی‌هایی برای مدیریت ریسک‌های مرتبط با تغییرات اقلیمی ارائه می‌دهد.
• ISO 14093: این استاندارد به سازمان‌ها در اندازه‌گیری و گزارش انطباق خود با تغییرات اقلیمی کمک می‌کند.

مزایای استفاده از استانداردهای ایزو برای مقابله با تغییرات اقلیمی:

• کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای: این استانداردها به سازمان‌ها در کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای خود و کمک به مبارزه با گرمایش جهانی کمک می‌کنند.
• افزایش انعطاف‌پذیری: این استانداردها به سازمان‌ها در آماده شدن برای اثرات تغییرات اقلیمی و انطباق با آنها کمک می‌کنند.
• کاهش هزینه‌ها: این استانداردها می‌توانند به سازمان‌ها در صرفه‌جویی در هزینه‌های انرژی و سایر هزینه‌های مرتبط با تغییرات اقلیمی کمک کنند.
• بهبود شهرت: استفاده از این استانداردها می‌تواند به بهبود شهرت سازمان و نشان دادن تعهد آن به اهداف توسعه پایدار سازمان ملل کمک کند.

تغییر اقلیم چگونه می تواند به یک سیستم مدیریت کیفیت ISO9001 مرتبط باشد؟

تغییرات اقلیمی و سیستم مدیریت کیفیت ایزو 9001

تغییرات اقلیمی می‌تواند به طور مستقیم و غیرمستقیم بر سیستم مدیریت کیفیت (QMS) یک سازمان تأثیر بگذارد.

تأثیرات مستقیم:

• افزایش خطرات: تغییرات اقلیمی می‌تواند خطرات جدیدی را برای سازمان ایجاد کند، مانند:
  • سیل و سایر بلایای طبیعی
  • کمبود آب و سایر منابع
  • نوسانات قیمت مواد اولیه
  • تغییرات در تقاضا برای محصولات و خدمات
• اختلال در زنجیره تامین: تغییرات اقلیمی می‌تواند زنجیره تامین سازمان را مختل کند، مانند:
  • تأخیر در حمل و نقل
  • کمبود مواد اولیه
  • افزایش قیمت مواد اولیه
• کاهش کیفیت محصول: تغییرات اقلیمی می‌تواند کیفیت محصول را تحت تأثیر قرار دهد، مانند:
  • آسیب به محصولات در اثر بلایای طبیعی
  • کاهش کیفیت مواد اولیه
  • افزایش نرخ ضایعات

تأثیرات غیرمستقیم:

• افزایش تقاضا برای محصولات و خدمات پایدار: با افزایش آگاهی از تغییرات اقلیمی، تقاضا برای محصولات و خدمات پایدار نیز افزایش می‌یابد. سازمان‌هایی که QMS قوی دارند می‌توانند به طور موثرتری به این تقاضا پاسخ دهند.
• افزایش مقررات: دولت‌ها در حال وضع قوانین و مقررات جدیدی برای مقابله با تغییرات اقلیمی هستند. سازمان‌هایی که QMS قوی دارند می‌توانند به طور موثرتری با این مقررات جدید انطباق پیدا کنند.
• تغییر در رفتار مشتریان: با افزایش آگاهی از تغییرات اقلیمی، رفتار مشتریان نیز در حال تغییر است. مشتریان به طور فزاینده‌ای به دنبال محصولاتی هستند که به طور پایدار تولید شده‌اند. سازمان‌هایی که QMS قوی دارند می‌توانند به طور موثرتری به این نیازهای جدید مشتریان پاسخ دهند.

راهکارها:

• انجام ارزیابی ریسک: سازمان باید ارزیابی ریسک انجام دهد تا خطرات مرتبط با تغییرات اقلیمی را شناسایی و ارزیابی کند.
• تدوین برنامه اقدام: سازمان باید برنامه‌ای برای مقابله با خطرات شناسایی شده تدوین کند. این برنامه باید شامل اقداماتی برای کاهش خطرات، افزایش انعطاف‌پذیری و سازگاری با تغییرات اقلیمی باشد.
• به روز رسانی QMS: سازمان باید QMS خود را به روز کند تا تغییرات اقلیمی را در نظر بگیرد. این می‌تواند شامل مواردی مانند اضافه کردن الزامات جدید برای پایداری، آموزش کارکنان در مورد تغییرات اقلیمی و نظارت بر عملکرد سازمان در زمینه تغییرات اقلیمی باشد.

با پیاده‌سازی این اقدامات، سازمان‌ها می‌توانند اطمینان حاصل کنند که QMS آنها برای مقابله با چالش‌های مرتبط با تغییرات اقلیمی آماده است.